Ο αθλητής θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα να μετρά και να αξιολογεί τους στόχους και τις επιτυχίες τους. Η σαφήνεια της μέτρησης παρέχει την ευκαιρία στον αθλητή να αξιολογήσει τη βελτίωσή του, τα δυνατά και αδύνατα σημεία του και με αποτέλεσμα να προσπαθήσει περισσότερο.
Γενικοί στόχοι Μετρήσιμοι στόχοι
Προσπάθησε! Προσπάθησε για 10 επαναλήψεις!
Πρόσεξε! Πρόσεξε την τροχιά στο κουπί!
Δυνατά! Προσπάθησε για 40 κιλά!
Γρήγορα! Τα 500 μέτρα σε 2 λεπτά!
Ως προπονητής
# Να βοηθήσει τους αθλητές να κατασκευάσουν τους στόχους ώστε να είναι τόσο ειδικοί όσο και μετρήσιμοι.
# Οι αθλητές να βοηθήσει τους αθλητές του ώστε να μπορούν πιο εύκολα να μετρήσουν την πρόοδο.
2.Καταγραφή στόχων
Η καταγραφή των στόχων μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση των κινήτρων του αθλητή. Στην κατεύθυνση αυτή η καθημερινή ανάγνωση και μελέτη των καταγεγραμμένων στόχων μπορεί να αυξήσει τη δέσμευση των αθλητή προς τους επιδιωκόμενους στόχους. Επίσης η καταγραφή των στόχων μπορεί να συμβάλλει στην τοποθέτηση προτεραιοτήτων, εστίαση των προσπαθειών και κατεύθυνση των ενεργειών.
3.Επικοινωνία και ανατροφοδότηση
Ο προπονητής πρέπει να παρέχει διαρκή ανατροφοδότηση προς τον αθλητή. Επίσης, ο προπονητής είναι σκόπιμο να δίνει άμεση ενημέρωση σχετικά με την επίδοση, την τεχνική, η οποία είναι αναγκαία διαδικασία για την επιτυχία των στόχων από πλευράς του αθλητή.
Η έλλειψη ανατροφοδότησης ή η ανεπαρκής και λανθασμένη ανατροφοδότηση οδηγεί στη μη ικανότητα από πλευράς του αθλητή προσδιορισμού του βαθμού εκπλήρωσης ενός προκαθορισμένου στόχου.
Τους αρχάριους αθλητές ή όταν ο αθλητής εκτελεί μια νέα άσκηση ωφελεί περισσότερο συνεχής καθοδήγηση και η παροχή ανατροφοδότησης από τον προπονητή, γιατί δεν είναι σαφές αυτό που επιδιώκουν ή αυτό που θα πρέπει να προσέξουν
Στους έμπειρους αθλητές ή όταν ο αθλητής κατέχει σε υψηλό βαθμό την εκτέλεση ορισμένων ασκήσεων δεν απαιτείται η χορήγηση ανατροφοδότησης σε υψηλό βαθμό, ενώ ο προπονητή θα πρέπει σε μικρότερο βαθμό να κατευθύνει τον καθορισμό των στόχων.
Η χρήση διαγράμματος το οποίο δείχνει τους στόχους και τις επιδόσεις των αθλητών παρέχει τρεις χρήσιμες πληροφορίες:
(α) πόσο καλά αποδίδουν οι αθλητές τώρα,
(β) πόση πρόοδο έχουν κάνει και
(γ) πόσο απέχουν από το να φτάσουν στους στόχους τους.
4.Αριθμός στόχων
Στην προπόνηση ο αθλητής μπορεί να δουλέψει περισσότερους στόχους συγκριτικά με τον αριθμό των στόχων τους οποίος μπορεί να δουλέψει στον αγώνα. Ειδικότερα, σε αγωνιστικές συνθήκες ο αθλητής μπορείς να επεξεργαστεί δύο με τρεις κύριους στόχους.
Οι στόχοι σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι προσωπικοί, συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι και σαφείς (π.χ., 500 μέτρα σε 4 λεπτά, 40 κουπιές ανά λεπτό).
5.Στρατηγική επίτευξης των στόχων
Η στρατηγική επίτευξης των στόχων θα βοηθήσει την εύκολη εκπλήρωση του στόχου και τη διαμόρφωση του τρόπου προσέγγισής τους από πλευράς των αθλητών.
Η στρατηγική αφορά τα συγκεκριμένα βήματα που θα κάνει ο αθλητής για να πετύχει το στόχο του:
# επιλογή του δοκιμασίας για την αξιολόγηση των αθλητών
# τοποθέτηση στόχων στους αγώνες και την προπόνηση
# εξάσκηση στο συγκεκριμένο στόχο στη διάρκεια της προπόνησης, κ.λπ.
Π.χ. Βελτίωση στις ελεύθερες βολές στην καλαθοσφαίριση
# 10 φορές τα 500 μέτρα σε 3 λεπτά
# νοερή εξάσκηση τρεις φορές την εβδομάδα
6.Προκλητικοί & ρεαλιστικοί στόχοι
Οι προκλητικοί στόχοι φέρνουν καλύτερα αποτελέσματα από τους μέτριους ή τους εύκολους στόχους.
Πώς γνωρίζω πόσο προκλητικός είναι ένας στόχος;
# Χρησιμοποίηση ως σημείο αναφοράς το πιο πρόσφατο αγώνα ή το μέσο όρο τελευταίων αγώνων ή προσπαθειών.
# Τόσο δύσκολοι ώστε να τους αντιμετωπίζουν με σοβαρότητα αλλά ούτε ύστερα από επανειλημμένες προσπάθειες να αποτυγχάνουν, γιατί χάνουν το κίνητρό τους
7.Προσαρμογή στόχων
Οι στόχοι θα πρέπει να προσαρμόζονται λαμβάνοντας υπόψη:
1.την αντικειμενική αγωνιστική κατάσταση και
2.τους προσωπικούς παράγοντες του αθλητή
Κρίσιμο σημείο για τον καθορισμό ρεαλιστικών στόχων είναι να γνωρίζουν οι αθλητές ποιοι είναι και να μην συγχέουν ποιοι θα ήθελαν να είναι.
Ο άμεσος στόχος από τον αθλητή θα πρέπει να τοποθετείται λίγο πιο πάνω από την προηγούμενη επίδοσή του ή το μέσο όρο προηγούμενων επιδόσεων του.
Οι στόχοι θα πρέπει να προγραμματίζονται μέσα από μια σειρά σταδίων τα οποία θα πρέπει να προγραμματίζονται ώστε να διακρίνονται από προοδευτική δυσκολία.
Οι στόχοι θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από μικρή και σταδιακή πρόοδο, όπου θα χαρακτηρίζεται από «βάδισμα» και όχι από «άλματα».
Οι εξαιρετικά δύσκολοι στόχοι αποθαρρύνουν τον αθλητή και μειώνουν το βαθμό δέσμευσής του με την επιδίωξη και επίτευξη των στόχων του.
Οι διστακτικοί αθλητές αντιμετωπίζουν τους δύσκολους στόχους ως απειλή, ενώ οι αθλητές με υψηλή αυτοπεποίθηση ως πρόκληση.
Οι στόχοι θα πρέπει να διακρίνονται από διαφορετικές κλίμακες δυσκολίας ανάλογα με το επίπεδο του αθλητή.
Η αδυναμία προσέγγισης ενός στόχου οφείλεται συνήθως (α) στη δυσκολία του στόχου και (β) στην ελλιπής ή ανεπαρκή προετοιμασία του αθλητή.
Ως προπονητής
# Καθορισμός στόχων με ρεαλισμό από την αρχή, παρά μεταγενέστερη προσαρμογή βασισμένη στην αλλαγή των περιστάσεων ή του αθλητή.
# Πολλοί αθλητές αφού επικεντρωθούν σε ένα στόχο, δύσκολα θα τον εγκαταλείψουν.
# Προσαρμογή των στόχων προς τα κάτω είναι σαν να ομολογείς την ήττα σου.
# Ποτέ μην χρησιμοποιείς την αποτυχία ενός αθλητή να προσεγγίσει ένα στόχο του ως ευκαιρία για να τον τιμωρήσεις.
Συμπερασματικά …
Οι στόχοι αναφέρονται στο τι ο αθλητής συνειδητά προσπαθεί να πετύχει και είναι κρίσιμος παράγοντας στην αθλητική εξέλιξη και πορεία του. Οι στόχοι καθοδηγούν την προσπάθεια του αθλητή και τον βοηθούν να διακρίνει τα πλεονεκτήματα, αλλά και τα αδύνατα σημεία του.
Οι στόχοι, τους οποίους τοποθετεί ο αθλητής είναι σκόπιμο να διακρίνονται, πέραν των άλλων, από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
(1) Να είναι ειδικοί, κατευθύνοντας την ενέργεια του αθλητή σε κάθε προπόνηση, θυμίζοντας του τι ακριβώς χρειάζεται να διορθώσει στην τεχνική, το ρυθμό του κ.ά.
(2) Να είναι θετικοί, σημειώνοντας τι πρέπει να κάνει ο αθλητής και όχι τι να αποφύγει.
(3) Να είναι μετρήσιμοι, γιατί έτσι ο αθλητής συνειδητοποιεί τι χρειάζεται να βελτιώσει
(4) Να είναι τόσο βραχυπρόθεσμοι, όσο και μακροπρόθεσμοι (εβδομαδιαίοι, μηνιαίοι, ετήσιοι) δείχνοντας την εξέλιξή του μέσα στο χρόνο.
(5) Να τοποθετούνται στόχοι στην καθημερινή προπόνηση (χρόνος, μέτρα, τεχνική, τακτική κ.ά.) και να μην αποτελεί το μοναδικό στόχο η θέση στον αγώνα.
(6) Να είναι προσωπικοί, το οποίο απαιτεί τη διαμόρφωση κριτηρίων από τον αθλητή με σκοπό την αξιολόγηση της ικανότητας και του βαθμού της προσπάθειάς του.
Ένας κατάλληλα διαμορφωμένος στόχος είναι σαν μια συμβουλή του προπονητή. Δείχνει στον αθλητή τι πρέπει να βελτιώσει και πως θα το πετύχει, αρχικά στην προπόνηση και στη συνέχεια στον αγώνα.
«Αν δεν κοιτάς εκεί που θες να φτάσεις, θα πας απλά εκεί που χαζεύεις». Με άλλα λόγια σημαίνει ότι, η επιτυχία αποτελεί ένα τυχαίο γεγονός αν ο αθλητής ή η αθλήτρια δεν έχει κατάλληλους, προσωπικά διαμορφωμένους στόχους.
Βιβλιογραφία
Ζέρβας, Ι. (2002). Ψυχολογία φυσικής αγωγής και αθλητισμού. Αθήνα: Αυτοέκδοση.
Θεοδωράκης, Γ., Γούδας, Μ., & Παπαϊωάννου, Α. (2001). Ψυχολογική υπεροχή στον αθλητισμό. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη.
Martens, R. (1987). Coaches guide to sport psychology. Champaign, Illinois: Human Kinetics Publishers.
Παπαϊωάννου, Α., Θεοδωράκης, Ι., & Γούδας, Μ. (2003). Για μια καλύτερη φυσική αγωγή. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Χριστοδουλίδη.
πηγή: Νεκτάριος Σταύρου, Αθλητικός Ψυχολόγος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δεν επιτρέπονται νέα σχόλια.